درس سوم:آزادی؛فارسی دوازدهم-درسنامه
✅معنی و آرایه های درس سوم فارسی دوازدهم آزادی ، کارگاه متن پژوهی درس سوم فارسی دوازدهم آزادی ، قلمرو های زبانی و ادبی درس سوم فارسی دوازدهم
درس سوم:آزادی؛فارسی دوازدهم-درسنامه
مواردی که در درسنامه آموزشی فارسی دوازدهم،درس سوم،آزادی بررسی می شود:
-
معنی درس سوم فارسی دوازدهم آزادی
-
کارگاه متن پژوهی درس سوم فارسی دوازدهم،آزادی
- قلمرو ادبی درس
-
معنی درس سوم دفتر زمانه فارسی دوازدهم
-
آرایه های ادبی درس سوم فارسی دوازدهم
پیوند ها و لینک های مربوط به درس سوم فارسی دوازدهم:
معنی درس سوم فارسی دوازدهم:
آزادی
ناله مرغ اسیر این همه بهر وطن است
مسلک مرغ گرفتار قفس همچو من است
قلمرو زبانی: مرغ: پرنده / بهر: برای (همآوا← بحر: دریا) / وطن: میهن (قبل از مشروطه وطن به معنای زادگاه به کار می‌رفته است) / مسلک: روش، طریق / گرفتار قفس: زندانی / همچو: مانند
قلمرو ادبی: قالب: غزل اجتماعی / وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (ویژه رشته انسانی) / ناله: منظور «خواندن و شعر گفتن» / مرغ: استعاره از خود سخنور / همچو من: تشبیه، جانبخشی / مرغ: واژه آرایی / مرغ، گرفتار، قفس، اسیر: تناسب / واج آرایی: نقش نمای اضافه، «م» و «س»
معنی: آواز خواندن پرنده اسیر (خود سراینده) برای میهنش است. روش مرغ در قفس افتاده نیز همانند من است.
پیام: میهن دوستی
همّت از باد سحر می‌طلبم گر ببرد
خبر از من به رفیقی که به طرف چمن است
معنی: یاری و کمک از باد بامدادی می‌خواهم که پیام مرا به یارم که در باغ و بوستان آزادانه خوش می‌گذراند برساند تا برای آزادی من کاری انجام دهد.
قلمرو زبانی: همّت: گرایشی نیرومند به پیشرفت و دستیابی به هدفهای والا(در اینجا کمک)، در اصطلاح تصوف عبارت است از توجه قلب با تمام قوای روحانی خود به جانب حق (۱-عزم و اراده ۲- دعای خیر، کمک) / طرف: کنار، کناره / به: در
قلمرو ادبی: باد سحر: جانبخشی، استعاره، نماد پیام رسانی / واج آرایی «ب» / چمن، من: جناس ناهمسان افزایشی / چمن: مجاز از باغ و بوستان / به طرف چمن است: کنایه از این که آزاد است
پیام: درخواست کمک
فکری ای هموطنان در ره آزادی خویش
بنمایید که هر کس نکند مثل من است
معنی: ای هم میهنان برای آزادی خودتان کاری انجام دهید و گرنه شما نیز مانند من گرفتار و زندانی می‌شوید.
قلمرو زبانی: حذف به قرینه لفظی: فکری در مصراع دوم
قلمرو ادبی: فکری بنمایید: کنایه از کاری انجام دهید / مثل من: تشبیه
پیام: به دنبال آزادی بودن
خانه‌ای کاو شود از دست اجانب آباد
ز اشک ویران کنش آن خانه که بیت الحزن است
معنی: کشوری که با توانمندی و امکانات بیگانگان آباد شود باید آن کشور را با اشک مردم ویران کرد؛ زیرا آن کشور همانند ماتمکده است نه کشور.
قلمرو زبانی: کاو: که او، مرجع ضمیر آن «خانه» / اجانب: ج اجنبی، بیگانگان / از: با / بیت الحزن: خانه اندوه ، غمکده، ماتمکده / (آن خانه) بیت الحزن است: حذف به قرینه لفظی
قلمرو ادبی: خانه: استعاره از کشور و میهن / دست: مجاز از توان و نیرو / با اشک ویران کردن: اغراق / تلمیح: اشاره به داستان حضرت یعقوب یا داستان حضرت زینب/ آباد، ویران: تضاد / بیت الحزن است: تشبیه فشرده یا رسا / واژه آرایی: خانه
پیام: بیگانه ستیزی، عدم وابستگی به بیگانگان
جامه‌ای کاو نشود غرقه به خون بهر وطن
بدر آن جامه که ننگ تن و کم از کفن است
معنی: بدنی که برای میهنش آغشته به خون نگردد و انسانی که برای کشورش جان فشانی نکند، آن را باید نابود کرد؛ زیرا باعث ننگ انسان است و کم ارزش تر از کفن.
قلمرو زبانی: جامه: تن پوش / کاو: که او، مرجع ضمیر آن «جامه» / بهر: برای (همآوا← بحر: دریا) / بدر: پاره کن (بن ماضی: درید، بن مضارع: در) / که: زیراکه / ننگ: بی آبرویی، شرمندگی / کم: کمتر، کم ارزش تر
قلمرو ادبی: جامه: مجاز از تن / غرقه به خون: آغشته به خون، استعاره پنهان، کنایه از جان فشانی / بدر آن جامه: کنایه از نابود کن/ تن: مجاز از انسان / واج آرایی «ن»، «ک»/ واژه آرایی: جامه / جامه، تن، کفن: تناسب
پیام: جان فشانی
آن کسی را که در این ملک سلیمان کردیم
ملت امروز یقین کرد که او اهرمن است
معنی: آن کسی را در کشورمان همانند سلیمان به فرمانروایی رساندیم، مردم امروز فهمیدند که او شیطان بوده است.
قلمرو زبانی: کس: منظور محمد علی شاه / مُلک: پادشاهی، فرمانروایی، کشور / اهرمن: شیطان
قلمرو ادبی: تلمیح / واج آرایی «ک» / سلیمان، اهرمن: تضاد / سلیمان کردیم: تشبیه، به فرمانروایی رساندیم / تناسب: ملک، سلیمان، اهرمن / او اهرمن است: تشبیه
پیام: فساد فرمانروایان
ابوالقاسم عارف قزوینی
