کارگاه متن پژوهی درس هفتم فارسی دهم،جمال و کمال
جواب کارگاه متن پژوهی درس هفتم فارسی دهم،جمال و کمال ، 🛠جواب قلمرو زبانی ،ادبی و فکری درس هفتم فارسی دهم
کارگاه متن پژوهی درس هفتم فارسی دهم،جمال و کمال
🔖قلمرو زبانی
۱ با توجه به متن درس، معادل معنایی کلمه های زیر را بنویسید.
دولت: خوشبختی / کریمی: بخشندگی / لئیمی: فرومایگی؛ پستی
۲ کدام قسمت جملۀ زیر حذف شده است؟ نوع حذف را مشخص کنید.
«نیکوخو، بهتر هزار بار از نیکو رو.»
پاسخ: «است» سترده شده است. نوع ستردن نیز به قرینه معنایی است.
۳ در فارسی معیار و رایج، برخی واژه ها به دو شکل، تلفظ می شوند؛ نظیر «مهربان مهربان» در گفتار عادی، از هر دو گونۀ تلّفظی می توان استفاده کرد؛ اما در شعر با توجه به وزن و آهنگ باید تلفظ مناسب را انتخاب کرد.
■ در متن درس واژه های دوتلفظی را بیابید. – آموزگار/ جاودان
🔖قلمرو ادبی
۱ در بند ششم متن درس، کدام نوع از روابط معنایی واژه ها، بر زیبایی سخن افزوده است؟ – تضاد (صورت؛ سیرت)
۲ در جملۀ زیر، دو رکن اصلی تشبیه (مشبّه و مشبّه به) را مشخص کنید.
«قرآن مانند است به بهشت جاودان.» / مشبّه: قرآن / مشبّه به: بهشت جاودان
۳ در عبارت زیر، کدام واژه ها «جناس» دارند؟
«از روی نیکوش، حبس و چاه آمد و از خوی نیکوش تخت و گاه آمد.» / جناس ناهمسان: روی، خوی / جناس ناهمسان: چاه، گاه
۴ به واژه هایی که در پایان دو جمله بیایند و از نظر صامت و مصوت های پایانی وزن یا هر دوی آنها هماهنگ باشند، واژههای «مُسجّع» و به آهنگ برخاسته از آنها «سجع» می گویند
نمونه:
هنر، چشمۀ زاینده است و دولت پاینده. (سعدی)
ملک بی دین باطل است و دین بی ملک، ضایع. (کلیله و دمنه)
محبت را غایت نیست؛ از بهر آنکه محبوب را نهایت نیست. (عطار)
■ دو عبارت مسجع از متن درس بیابید و ارکان سجع را مشخص نمایید.
پاسخ:
- قصّه حال یوسف را نیکو نه از حُسنِ صورت او گفت، بلکه از حُسن سیرت او گفت. / پایه های سجع: صورت، سیرت
- از روی نیکوش حبس و چاه آمد، و از خوی نیکوش تخت و گاه آمد. / پایه های سجع: حبس و چاه، تخت و گاه
🔖قلمرو فکری
۱ به چه دلیل نویسنده معتقد است که «مثل قرآن مثل آب روان است.»؟ – زیرا همانگونه که قرآن تن ها را می آلاید و پاک می کند قرآن دلها را پاک می گرداند.
۲ کدام بخش از متن درس، به مفهوم آیۀ شریفە «وَ مَکَرُوا وَ مَکَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ» اشاره دارد؟ – بند پایانی درس
۳ هر یک از بیتهای زیر، با کدام عبارت درس، ارتباط معنایی دارد؟
■ خدمت حق کن به هر مقام که باشی / خدمـت مخلـوق افتخـار نـدارد (عطار)
■ صورت زیبای ظاهر هیچ نیست / ای برادر، سیرت زیبا بیار (سعدی)
پاسخ: پادشاه عالم، خبر که داد در این قصّه، از حُسن سیرت او داد، نه از حسن صورت او داد، تا اگر نتوانی که صورت خود را چون صورت او گردانی؛ باری، بتوانی که سیرت خود را چون سیرت او گردانی.
۴ دربارۀ ارتباط مفهومی دو عبارت زیر، توضیح دهید.
■ «الصبرُ مفتاح الفرج.»
■ یعقوب،خود او را به صبر آموزگار بود.
پاسخ: هر دو عبارت این پیام را می رسانند که بردباری سبب رستگاری است.
