دفتر زمانه، درس سوم فارسی دوازدهم-درسنامه
معنی درس سوم فارسی دوازدهم دفتر زمانه و آرایه های ادبی دفتر زمانه همچنین نکات کنکوری ، قرابت های معنایی درس سوم فارسی دوازدهم و آزمون های آنلاین درس سوم فارسی دوازدهم
دفتر زمانه، درس سوم فارسی دوازدهم-درسنامه
پیوند ها و لینک های مربوط به درس سوم فارسی دوازدهم:
درس سوم:
دفتر زمانه
هرگز دلـم برای کـم و بیش غـم نداشـت
آری نداشت غم که غم بیش و کم نداشت
قلمرو زبانی: آری (دلم) غم نداشت: حذف به قرینه لفظی
قلمرو ادبی: قالب: غزل / وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (ویژه رشته انسانی) / کم، بیش: تضاد / واژه آرایی: کم، بیش، غم، نداشت / غم کم و بیش نداشتن: کنایه از در بند مادیات نبودن / کم، غم: جناس /
معنی: هرگز من در بند مادیات و داشتن و نداشتن نبوده ام. هر کس در بند جهان مادی نباشد غم نخواهد داشت.
پیام: وارستگی
در دفـتر زمـانه فـتـد نامـش از قـلـم
هر ملّتی که مردم صاحب قلم نداشت
قلمرو زبانی: فتد: می‌افتد(بن ماضی: افتاد، بن مضارع: افت)
قلمرو ادبی: دفتر زمانه: اضافه تشبیهی / نامش از قلم فتد: کنایه از فراموش شدن / صاحب قلم: کنایه از نویسنده، اندیشمند / واژه آرایی: قلم / تناسب: دفتر، قلم، صاحب قلم / واج آرایی «م»
معنی: هر ملتی که مردم دانا و دانشور نداشته باشد، نامش در درازنای تاریخ فراموش خواهد شد.
پیام: ماندگاری نام هنرمندان
در پیشگاه اهل خرد نیست محترم
هر کس که فکر جامعه را محترم نداشت
قلمرو زبانی: پیشگاه: بارگاه / اهل خرد: خردمند
قلمرو ادبی: پیشگاه: مجاز از نظر و اندیشه / جامعه: مجاز از مردم جامعه / واژه آرایی: محترم /
معنی: هر کس که به مردم ارج ننهد در نظر خردمندان ارجمند و گرامی نخواهد بود.
پیام: احترام به جامعه
با آنکه جیب و جام من از مال و می تهی است
ما را فراغتی است که جمشید جم نداشت
قلمرو زبانی: تهی: خالی / را: به معنای دارندگی و مالکیت / فراغت: آسایش و آرامش / جشید جم: حشو / که جمشید جم (آن فراغت را) نداشت: حذف به قرینه لفظی
قلمرو ادبی: واج آرایی «ج»، «م» / تلمیح به داستان جمشید، پادشاه پیشدادی / جناس: جام، جم؛ مال، ما / لف و نشر: جیب← مال؛ جام← می/ تهی بودن جیب از مال: کنایه از تهیدستی / تهی بودن جام از می: کنایه از نداشتن رفاه و خوشی / مال، ما: جناس
معنی: با آن که من تهیدستم و رفاه ندارم؛ امّا آسایش و آرامشی دارم که جمشید آن آرامش را نداشت.
پیام: داشتن آرامش با وجود تهیدستی
انصاف و عدل داشت موافق بسی ولی
چون فرّخی موافق ثابت قدم نداشت
قلمرو زبانی: بسی: بسیار / چون: مانند / فرخی: نام هنری سخنور / ثابت قدم: استوار رای، دارای اراده نیرومند، ثابت رای و ثابت عزم / موافق: هم رای و همراه، همداستان / حذف به قرینه لفظی: چون فرخی، [انصاف و عدل] موافقِ ثابت قدم نداشت
قلمرو ادبی: چون فرّخی: تشبیه / موافق: واژه آرایی / داشت، نداشت: تضاد
معنی: بسیاری از مردم با انصاف و عدالت همرای و همداستان بودند؛ امّا کسی مانند فرخی برای دادگستری و عدالت پیشگی پایدار و استوار نبود.
پیام: پایداری در دادگستری
فرخی یزدی
